بازار سنتی کاشان یکی از مهمترین و زیباترین بناهای قدیمی کاشان است که از اواسط خیابان بابا افضل تا حدود دروازه دولت ادامه دارد. این بازار با ساماندهی فضاهای معماری و قرار گیری آن در کنار راه‌های بازرگانی باستانی از باشکوهترین و پر رونق‌ترین بازارهای ایران است. این اثر در تاریخ ۸ شهریور ۱۲۵۵ با شماره ثبت ۱۲۸۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
اطلاعات تاریخی
این بازار در دوره های مختلف مورد توجه بسیار سیاحان و مورخان دوران خود بوده است، بطوريكه هر يك با تعريف و توصيفهاي زياد آنرا ياد كرده اند ، مانند مؤلف كتاب زينت المجالس كه مي گويد : « مثل راسته بازار كاشان در تمام جهان نيست و طول آن بازار تقريباً دو هزار قديم مي باشد . » .
در سفرهای متوالی شاه عباس اول و جانشینان وی به آن شهر بازار بزرگ و میدان متصل به آن ، نخستین مركز جشن و چراغانی و محل تفریحات شبانه و محفل عیش و نوش و بزم شاهانه بوده است . چنانكه سرآنتوان شرلی انگلیسی كه در یكی از سفرهای شاه عباس اول همراه او به كاشان رفته است درباره اینگونه پذیراییها كه در بازار به عمل آمده این گونه میگوید :
قریب ساعت ده پادشاه آدم فرستاد كه به حضور او برسیم و ما به بازاری كه در وسط شهر واقع و جای بسیار زیبایی است رفته ، دیدیم كه پادشاه با خدم و حشم خود در آنجا حضور دارند و مشعلهای زیاد روشن كرده و تمام دور میدان را چراغان نموده اند و جشن و چراغانی بقدری با شكوه بود كه همگی ما متعجب ماندیم . پس از آنجا آتش بازیهای مفصل و غیره . . . بعد از این تماشا با طبل و كرنا خوانچه های مهمانی را به میان آوردند.
زمان سلطنت طولانی فتحلعی شاه قاجار در نتیجه ثبات اوضاع سیاسی و پیشرفت صنایع محلی ساختمانهای بزرگ و جالب توجهی از كاروانسرا و تیمچه و بازارچه های متعدد در امتداد بازار بزرگ ساخته و پرداخته شد.
مهمترین ابنیه قرن گذشته كه در بازار احداث گردید بازار نو مسگری و فرخ خان امین الدوله غفاری بوده كه از حیث خوش اسلوبی و طرح نقشه عالی آن ، از حیث وسعت دهنه بازار و ارتفاع سقف و مزایای دیگر در همه ایران مثل و مانندی نداشته است . در تمام طول بازار یعنی از دروازه دولت ( یا میدان شهرداری كنونی ) تا میدان فیض و مقابل مسجد میدان در دو طرف ، بیش از یكصد و بیست دكان بزرگ با ایوان جلو و بالاخانه و بالكن فوقانی ساخته شده بود و در فواصل دکانها هم چندین كاروانسرای وسیع مقابل یكدیگر با چهارسوهای مرتفع و مسقف به وضعی بنا كرده بودند كه انتهای هر دكان به صحن كاروانسراها در و پنجره و نور گیر داشت.
بازار نو مسگرها بعد از وفات فرخ خان ( در سال ۱۲۸۸رو به انهدام و ویرانی نهاد تا آنكه در دوره سلطنت پهلوی و احداث خیابانهای شهری سرتاسر بازار نو و خرابه های آن در مسیر خیابان افضل واقع گشته ، آخرین آثار آن هم ناپدید گردید . همچنین چهار سوی بزرگ و تاریخی آن را كه در مدخل دروازه دولت سالم و محفوظ مانده بود جهت احداث میدان شهرداری خراب كردند.
برخی از قسمتهای بازار به اصناف معین اختصاص داشته و مهمترین بازارهای صنفی كاشان هم بازارهای مسگری ، رنگرزی ، زرگری ، كفش دوزی و بازار ریسمان فروشی بوده است . بخصوص بازار مسگری آن كه تا نیمه اول قرن حاضر هم اهمیت و شهرت جهانی خود را از دست نداده بود و به گفته پروفسور ادوارد براون
بازار مسگرهای كاشان با صدای دائمی چكش كه روی مس می خورد ، و كوره هایی كه مس در آنها قرمز می شود یكی از نقاط تماشایی مشرق زمین است.